@mato74's visuals & notes
29 Mar 2024
Biodiversiteit besturingsmodel
Wat is een Theory of Change?
Wat is een Theory of Change?
Een TOC (ook: veranderingstheorie of impactverhaal) is een methodiek die leidt tot inzicht en overzicht hoe een grote verandering plaats kan vinden. Het is een manier om in kaart te brengen hoe activiteiten leiden tot verwachte resultaten (wat betrokken partijen anders doen), en hoe die dan bijdragen aan de gedeelde, grote ambitie.
Samen bepalen hoe impact bereikt kan worden
Een analyse van betrokken actoren en belangrijke factoren die een rol spelen bij het onderwerp biedt een basis voor het opstellen van de TOC. Het wordt participatief ontwikkeld (maximaal 20 deelnemers) om zo de kennis en ideeën van betrokken partijen te bundelen en tot een gezamenlijk gedragen begrip te komen over wat we willen bereiken. Het uiteindelijke doel, de impact statement, wordt gezamenlijk geformuleerd en bepaalt de koers. Deze aanpak draagt bij aan kennisuitwisseling, nieuwe inzichten en draagvlak om deze te benutten.
Systeemdenken om tot structurele oplossingen te komen
Zowel de factor analyse (problemen en oplossingen) als de TOC diagram zelf zijn een logische structuur van oorzaak en gevolg zoals de groep dat ziet. Dit is ingedeeld in impact paden. Omdat niet alle oorzaak en gevolg relaties zeker zijn, worden 'causale aannames' expliciet gemaakt en kunnen op een actielijst gezet worden, bijvoorbeeld een kennisagenda.
Acties en monitoring van resultaten
De TOC is geen actieplan maar biedt daar wel de inzichten voor. Een eerste stap daartoe zijn de activiteiten links het schema. Om te weten of resultaten behaald worden, kan er op geselecteerde acties maar met name op resultaten (want: dichter bij de uiteindelijke impact) indicatoren gezet worden om te monitoren. Zo kan tijdens de workshop een basis gelegd worden voor een monitoring plan (of de verfijning van een bestaand plan).
Bijsturen voor impact
Monitoring op resultaten biedt een basis voor bijsturing gericht op het maken van impact: welke acties zijn additioneel nodig als resultaten achterblijven? Of is het effectiever / realistischer om meer aandacht te besteden aan een ander pad? En is de context veranderd en klopt de TOC zelf nog of is er een update nodig? Samengevat helpt de TOC de vraag te beantwoorden: zijn we met de juiste dingen bezig om de beoogde impact te maken?
Samengevat in een illustratie:
Voorbeelden
- Meer voorbeelden kun je bijvoorbeeld hier vinden.
- Theory of Change - Wikipedia
- How to design a Theory of Change - Akvo
- Center for Theory of Change - with the TOCO tool
- Theory van verandering - MDF
- Uitleg over beleidstheorie in de context van veiligheid - door Peter van de Knaap
- The overlap between the Theory of Change methodology and strategizing in business is laid out in this Harvard Business Review video. "A plan is not a strategy. In strategy you lay out the logic, the theory on the outcomes you wish to achieve."
24 Sept 2023
Hummingbirds and leadership
12 Sept 2023
BEEP digital honeybee health platform
11 Jun 2023
Biodiversiteit: Wat kun je doen?
Een overzicht van de mogelijkheden om biodiversiteit te helpen verbeteren (lees: minder snel te laten verslechteren). Het beeld hieronder is interactief: je kunt het beeld vergroten en de links zijn klikbaar. Als vergroten en verkleinen niet lukt, kun je de infographic via deze link openen. Klik op 'enter as a visitor' om deze zonder account te bekijken.
4 Feb 2023
Presentatie: Voedsel voor bestuivende insecten
https://www.bestuivers.nl/projecten/nationale-bijenstrategie-lnv/publicaties
https://forum.farmhack.nl/t/decision-support-for-beekeepers-challenge/197/17
https://b-good-project.eu/
https://twitter.com/BGOOD_H2020/status/1587017510813040643
https://www.bijenhouders.nl/files/downloads-nieuws/def-brief-gemeenteraad-amsterdam-registratie-en-regulatie.pdf
https://martenschoonman.blogspot.com/2017/12/in-this-slidedeck-i-share-in-dutch-what.html
19 Nov 2022
Een interview met Biodiversiteit
Dit vind ik heel gaaf. Zullen we beginnen?
Shoot
Waar moet ik beginnen? Biodiversiteit, ik ben zo’n fan van je! Ok. Ik weet het. Heb je veel fans?
Nou, dat kun je wel zeggen. Ik kan niet meer over straat zonder ergens mijn naam te horen. Ik verbaas me er wel eens over. Laatst stond ik zelfs op een pak melk en ook op de reclame van de bank wordt ik genoemd.
En wat voel je daar dan bij?
Steeds voel ik me vereerd dat ik erop sta. En niet mijn broer Natuurbescherming. Dat laatste hoeft trouwens niet gepubliceerd. Ik hou van m’n broer en ook hij heeft veel fans, hoor. Maar als ik dan weer zie hoe mijn naam gebruikt wordt, dan voel ik me ook verwarring.
Wat bedoel je?
Nou, er wordt mij een heleboel eer toebedeeld en vaak moet ik gered worden. Ik wordt op een voetstuk gezet. Een beetje van links naar rechts gesleurd, net hoe het het beste uitkomt. Ik heb er in ieder geval geen stem in.
Daarom zitten wij hier! Wat wil je de mensen meegeven?
Dat ik geen ding ben wat je op kan pakken en naar believen ergens neer kan zetten.
Hoezo? Als ik in mijn tuin besluit al het groen eruit te werken en door tegels te vervangen dan heb ik jou toch de tuin uitgewerkt?
Daar zit de verwarring. Wij zitten nu te praten maar ik ben veel veelomvattender. Ik ben al een tijdje aan het nadenken wat ik nu precies ben. Een collega vatte het mooi samen: “alles wat leeft”.
Uhm. Hoe moet ik dat precies zien?
Biodiversiteit is mijn roepnaam. Het is een samenvoeging van mijn twee voornamen: Biologische Diversiteit. Namen hebben betekenissen. In mijn geval is Biologie de levende dingen en Diversiteit de variatie.
Levende Variatie. Dat had dus ook je naam kunnen zijn. Dan had ik je ‘Lev’ genoemd. Welke naam zou jij graag gehad hebben?
Nou, Lev of Leven had ik wel stoer gevonden. Want dat ben ik eigenlijk ook.
Ik snap er steeds minder van eigenlijk. Kun je dat uitleggen?
Jazeker. Als Biodiversiteit alle levende vormen vertegenwoordigt, dan is het hetzelfde als leven. Dat komt omdat soorten afhankelijk zijn van elkaar. Ze vormen samen allerlei gemeenschappen. Een soort sportverenigingen zou je kunnen zeggen. Er zijn sporters en teams die samenwerken en er zijn ook sporters en teams die competitiewedstrijden spelen. Als je samenwerkt ben je afhankelijk van elkaar maar als je competitiewedstrijd heb ook. Als een tennisser de bal over het net slaat en er is geen tegenstander, dan komt de bal niet terug en is er geen wedstrijd.
Dat is interessant! Dankjewel voor deze uitleg. Ik was even bang dat het te complex ging worden.
Oh complex ben ik sowieso dus daarom vind ik het belangrijk om ook af en toe supersimpel te zijn. Om te helpen de verwarring over wat ik ben te verhelpen.
Nou, ik sta er open voor, hoor. Geef me nu maar wat complexiteit. Ik ben er wel klaar voor geloof ik.
Ok. Jij bent de interviewer. Ik besta uit alle soorten, ecosyst…
Wacht! Ecos-wat? Nu ga je ineens moeilijke woorden gebruiken! Waarom moet het nou meteen met moeilijke woorden als het interessanter wordt?
Hmm. Daar heb je een punt. Ik weet eigenlijk niet een ander woord voor eco.. Daar komt ‘ie: ecosysteem. Ok, wat denk jij dat het betekent?
Eco en systeem. Eco, is dat niet van ecologisch? Dat zie ik soms op afbreekbare verpakkingen staan. Dat is toch dat het uit de natuur en breek dan weer af in de natuur of zo?
[Biodiversiteit knikt]
En systeem. Mijn oom is systeembeheerder. Dat is iets met een computernetwerk. Uhm. Of een systeemplafond. Met van die plafonddelen die in een rooster passen. Ik denk dat ik het weet. Systeem is iets wat uit allerlei onderdelen bestaat die in elkaar passen en zo een werkende computer of mooi plafond vormen.
Heel goed! Zonder moeilijke woorden heb je bedacht wat eco en systeem is. En samen?
Ecosysteem. Dat is dan hoe alle onderdelen in de natuur samenwerken of een wedstrijd hebben en eigenlijk samen leven.
Precies!
Wacht! Alle onderdelen? Is dat dan echt ALLE onderdelen? Want een steen is niet levend. Die ademt niet en krijgt geen kindjes.
Ja, inderdaad alle onderdelen. Als je denkt aan bijvoorbeeld een stukje mos en die specifieke soort mos kan heel goed overleven op steen. Dan heeft het levende onderdeel, de mos, het niet levende onderdeel nodig, de steen. Niet-levende dingen zijn dus ook onderdeel van een ecosysteem. Zonder gebouw geen systeemplafond moet je maar denken.
Helder! Ecodinges hebben we opgelost. Wat nu?
Ja, ik was inderdaad bezig met een uitleg over wat Biologische Diversiteit is. Wel belangrijk. Het wordt vaak opgeschreven maar het snappen is nog wat anders. Dus daar gaan we: Ik besta uit alle soorten..
Wacht! Sorry, hoor. Soorten. Je bedoelt duiven, muizen en vlooien en zo?
Geeft niet. Dit woord noemde ik niet voor niets als eerste. Er zijn drie woorden: soorten, ecosystemen en nog een. Dan weet je dat alvast. Ok. Ja inderdaad. Duiven, muizen en vlooien horen bij de soorten. We hebben het dus over levende wezens. Die ademen en zich voortplanten.
Inclusief mensen?
Zeker! Mensen zijn toch ook levende wezens die gebruik maken van stenen om huizen te bouwen, water drinken en dergelijke? En wat veel mensen zich niet realiseren is dat er ecosystemen in en op hun lichaam leven.
Nu wordt het me wat veel!
Ja, dat snap ik. Wat het zijn er ook heel veel. Of je wilt of niet, ik ga nu ook nog getallen noemen.
Nou vooruit dan maar. Wacht. Ik pak pen en papier. Ik ga het opschrijven. Feitjes vind ik leuk!
Goed. Ik kom voor op en in mensen. Hoe zwaar ben jij?
Laatst werd ik gewogen bij de huisarts. Ik ben 46 kilo.
Dan ben jij 45 kilo en draagt je 1 kilo aan niet-jou met je mee. *
WAT? Dat is niet grappig. Je bedoelt zeker m’n puistjes?
Ja, die tellen ook mee. Daar zitten ook mini levende beestjes in. Die noemen we micro-organismen in. Snap je die term? Wel handig dat streepje, dan zie je uit welke twee woorden het bestaat.
Ja, tuurlijk. Micro van microscoop. Klein! En organismen.. mmm. Nou, die vind ik nog wel lastig.
Je kent het woord orgaan wel. Je longen bijvoorbeeld. Nou, dat is een onderdeel van je lichaam en zonder longen kan je niet leven. Organisme is een levend onderdeel van dat systeem waar we het eerder over hadden.
Ok. Dat snap ik.
Goed. Micro-organismen dus. Je kan ze zien door een MICROScoop. En het zijn er bij elkaar opgeteld heel veel. En nu even goed opletten. Want heel veel daar heb je er twee van. Heel veel soorten en heel veel individuele micro-organismen. Vergelijk het maar met het aantal teams op de sportvereniging - zeg dat dat er 12 zijn - en het aantal sporters bij elkaar opgeteld - zeg dat dat er 250 zijn. De meesten actief maar ook wel sporters die lid zijn en een blessure hebben. Maar goed. 12 teams en 250 sporters.
Dat heb ik niet opgeschreven. Hoeveel zijn het er dan bij mensen?
Nou, laten we bij de mond beginnen. Er zijn 700 teams, soorten dus. En 10 miljard organismen. Dat is 10.000 miljoen, een 10 met daarachter 9 nullen. Veel, hè? **
Ja, daag. Daar klopt echt niks van, joh. Ik geloof dat niet. Eén, nul, nul, nul… en zo voort dingen in mijn mond, mijn tong niet meegeteld?
Yep. Zo is het precies. Waarom kan dat? Omdat ze heel klein zijn. Micro-organismen. En in je hele lichaam zitten zo’n 100 duizend miljard micro-organismen. ** Dat is 100 met 12 nullen daarachter. En wegen samen die ene kilo.
Ik krijg jeuk! Kan ik niet van die dingen af?
Nope. Je hebt ze echt nodig. Ze helpen je om eten te verteren en te beschermen tegen ziektes. Net als een sportwedstrijd gaan ze regelmatig de strijd aan met andere teams en omdat ze met meerdere teams zijn en met veel teamleden winnen ze meestal.
Nice. Misschien ben ik toch wel fan van ze dan.
Je zei dat je fan bent na mij, toch? Dan ben je automatisch ook fan van al die micro-organismen.
Hmm, ja. Ok. Man, ik vind dit wel een beetje vermoeiend. Kunnen we even een pauze doen?
Doen we.
* https://www.micropia.nl/nl/ontdek/onzichtbare-wereld/in-en-op-jezelf/#
** https://www.micropia.nl/dossiercontent/on-and-in-you/nl/3/