Wat is honing?
Honing is een vloeibare substantie die ontstaat als honingbijen, Apis mellifera, nectar uit bloemen verzamelen en deze vervolgens omzetten. De nectar wordt zowel door chemische processen (toevoegen van enzymen) als door natuurkundige processen (indikking door verdamping) omgezet naar honing. De vloeistof wordt suikerrijker, voedzamer en is langer houdbaar [1]. Er is ca. drie kg nectar nodig om één kg honing te maken. Één bij verzameld in haar leven ongeveer één twaalfde deel van een theelepel met honing. De honing van de imker, en dus ook van Bijenstal Breukelen, wordt koud geslingerd en slechts door een zeef gehaald. Verder is er geen behandeling. Een puur, rauw natuurproduct.
Wat zit er allemaal in honing?
Samenstelling van honing: gemiddeld bevat honing 38% fructose, 31% glucose, 10% andere suikers, waaronder maltose en sacharose, en 17% water. Hiernaast bevat honing nog 4% begeleidende waardevolle stoffen zoals enzymen, vitaminen, zuren, hormonen, bacterieremmers, waterstofperoxide, stuifmeelkorrels en mineralen zoals fosfor, mangaan, ijzer en koper [2]. Er zijn verschillende soorten honing. Lindehoning bestaat bijvoorbeeld voornamelijk uit nectar die van lindebloesem afkomstig is. Het heeft een typische mintsmaak. Boshoning is vaak donkerder, dit komt door relatief veel mineralen.
Wat als de honing hard wordt?
Dit komt door kristallisatie van suikers. Dit is een natuurlijk proces wat vooral voorkomt als er relatief veel glucose in de honing zit. Als je de honing volledig laat kristalliseren, dan is deze op een gegeven moment nauwelijks meer smeerbaar. Door de honing au bain-marie of in de oven te verwarmen, kan je hem weer vloeibaar maken. Niet warmer laten worden dan ca 38 graden Celsius want dan gaan er waardevolle eiwitten kapot. Dit gebeurt dus ook al je honing in je thee doet. Als je onderin het potje troebelheid ziet ontstaan, dan is het kristallisatieproces gestart. Als je dan een week lang elke dag even flink roert, dan krijg je crème honing!
Wat verzamelen bijen nog meer?
Bijen stammen af van wespen. Voor wespen is vlees een belangrijke eiwitbron. Bijen zijn echter vegetarisch. Voor hen is stuifmeel de eiwitbron. Naast nectar en stuifmeel verzamelen ze ook hars en water. Hars wordt omgezet in een plakkerig goedje wat propolis heet. Ze gebruiken het bijvoorbeeld om gaten te dichten. Water hebben ze nodig om bijvoorbeeld te verdampen als het warm weer is. Zo kan het bijenvolk ‘zweten’ om de bijenkast af te koelen.
Waar komt de honing vandaan?
Bijenstal Breukelen staat in de dierweide in Breukelen Noord. De belangrijkste voedselbronnen voor de honingbijen komt van de wilgen, fruitbomen, linden en klimop. In de tuinen rondom vinden ze ook allerlei andere bomen en struiken en is er van lente tot nazomer nectar en stuifmeel te vinden. Het kan ook zijn dat ze naar het bos in het noorden vliegen om bijvoorbeeld honingdauw te verzamelen. Ze kunnen tot wel drie kilometer ver vliegen voor dracht. De meeste honing van Bijenstal Breukelen komt van de vele lindebomen die langs de Straatweg staan. In 2018 was het erg droog midzomer. Toen is er nauwelijks honing geoogst. Dit is anders in 2019, er was een natte periode en daarna kwam te linde vol in bloei. Zo zie je dat de honingopbrengst afhankelijk is van de bijen die afhankelijk zijn van de bloemen die afhankelijk zijn van het weer.
Beep! Hoe gaat het met ‘de bijen’?
In Bijenstal Breukelen worden de bijen verzorgd met behulp van een digitaal systeem genaamd Beep. Het meet het gewicht van een bijenkast waar het volk in zit en de temperatuur en het geluid in het volk. Zo kan op afstand waargenomen worden of de bijen gezond zijn. Er kan zelfs mee gezien worden of de bijen zwermen en of er veel nectar verzameld wordt per dag. Ook is er een app die de imker helft overzicht te houden. Beep is open source, met hulp van subsidies opgezet en wordt met Europese financiering verder uitgebreid en geprofessionaliseerd. Bijenstal Breukelen is één van de test stations van de Breukelse stichting genaamd Beep. Zie voor meer informatie: www.beep.nl
Wil je ‘de bijen’ helpen?
Zaai en verwilder! Er zijn 360 soorten bijen in Nederland. De honingbij is er maar één van. Imkers verzorgen deze bijenvolken, maar wie zorgt ervoor dat alle andere soorten het ook goed hebben / beter krijgen? Dat zijn de wilde bijen met vaak prachtige namen zoals de bosbesbij (Andrena lapponica). Ze hebben divers voedsel, nectar en stuifmeel, en nestplekken nodig. Insectenhotels helpen een beetje maar planten met bloemen zaaien en struiken en bomen planten heeft veel meer effect. Hoe meer en diverser, hoe beter. Diversiteit is goed omdat er veel gespecialiseerde bijen zijn met een specifiek dieet maar om omdat een gevarieerde dieet gezonder is dan een eenzijdig dieet. En laat de natuur maar z’n gang gaan, verwilderen. Veel beter dan een groen grasmat, ofwel een groene woestijn, zonder voedsel. Of leg een bloemenlint aan. Wat dat is en hoe je dat doet? Zie de diaset ‘Hoe leg ik een bloemenlint aan?’.
Bijenstal Breukelen op Facebook
Op Facebook deel ik foto’s en video’s van wat er in de bijenstal gebeurt. Zie: https://www.facebook.com/bijenstalbreukelen/
Vragen/opmerkingen?
Vragen/opmerkingen?
Je kan me bereiken via marten@beep.nl